Tim: prof. dr.sc. Sanin Haverić, naučni savjetnik, šef laboratorije; doc. dr.sc. Anja Haverić, viša naučna saradnica; dr. sc. Maida Hadžić, naučna saradnica, Tamara Ćetković, MA, viša stručna saradnica
Doktorandi: Tamara Ćetković, MA
Aktivnosti Laboratorije za citogenetiku i
genotoksikologiju realiziraju se kroz naučnoistraživačku i ekspertnu
djelatnost.
Naučnoistraživački aspekt djelatnosti
Laboratorije za citogenetiku i genotoksikologiju baziran je na dva osnovna
segmenta:
I citogenetičko-genotoksikološka istraživanja
bioaktivnosti fizičkih, hemijskih i bioloških agenasa i
II citogenetičko-genotoksikološki monitoring humanih populacija u Bosni i
Hercegovini.
Ekspertni aspekt djelatnosti Laboratorije za citogenetiku i genotoksikologiju pruža mogućnosti citogenetičkih analiza u svrhu prenatalne i postnatalne dijagnostike, koje uključuju analizu hromosoma i izradu kariograma.
Naučnoistraživačka i ekspertna djelatnost zasnovana je na primjeni
suvremenih i aktuelnih testova i metoda klasične i molekularne citogenetike.
Među najčešće primjenjivane testove u našim istraživanjima spadaju: analiza
hromosomskih aberacija, citokineza-blok mikronukleus citom test, kao i test
izmjene sestrinskih hromatida. Obzirom da većina istraživanja podrazumijeva
kultiviranje ćelija, tehnika kulture ćelija se redovno primjenjuje i
optimizira za različite tipove ćelija, uz permanentno optimiziranje metoda
diferencijalnog i fluorescentnog bojenja hromosoma i ćelija. U svrhu
istraživanja citotoksičnog i antiproliferativnog potencijala različitih
hemijskih agenasa primjenjuju se i kolorimetrijske metode u ćelijskim
linijama
Kapaciteti
Laboratorije za citogenetiku i genotoksikologiju se permanentno koriste za
akademsko napredovanje i realizaciju brojnih diplomskih, magistarskih i
doktorskih radova studenata Univerziteta u Sarajevu.
U Laboratoriji za
citogenetiku i genotoksikologiju realiziraju se sljedeće ekspertize:
-
Kariotipizacija – analiza hromosoma i izrada kariograma uz tehnike pruganja hromosoma.
-
Citogenetička biodozimetrijska kontrola – primjenom standardne analize hromosomskih aberacija na uzorcima periferne krvi.
-
Testovi citogenotoksičnosti in vitro (testiranje genotoksičnog i citotoksičnog potencijala hemijskih supstanci, biljnih ekstrakata,...)
o
Analiza hromosomskih aberacija – standardni citogenetički test za
procjenu genotoksičnih, prvenstveno klastogenih efekata hemijskih i fizičkih
genotoksina u kulturama humanih ćelija;
o
Citokineza-blok mikronukleus citom test – sveobuhvatni
citogenetički genotoksikološki test za procjenu kako klastogenih tako i
aneugenih efekata, ali i citotoksičnosti i citostatičnosti, u
citokineza-blokiranim kulturama humanih ćelija;
o
Izmjena sestrinskih hromatida – citogenetički test mutagenosti na
humanim ćelijskim kulturama, za testiranja genotoksičnosti hemikalija;
o
Allium test – test genotoksičnosti i
citotoksičnosti na biljnim ćelijama (vrsta
Allium cepa L.), za
genotoksikološki monitoring otpadnih i zagađenih voda i poljoprivrednih
preparata;
o
Alamar blue test – kolorimetrijski test citotoksičnosti i
antitumorskog potencijala u humanim normalnim i tumorskim ćelijskim linijama;
o
Trypan blue test – test vijabilnosti humanih i animalnih ćelijskih
linija.
-
Uspostavljanje primarnih ćelijskih kultura – iz uzoraka humanih i animalnih tkiva.
Realizirani
i aktuelni projekti:
-
Analiza bioaktivnog i terapijskog potencijala K2(B303F4OH) (u realizaciji)
-
Analiza potencijala prirodnih bioaktivnih komponenti u inhibiciji genotoksičnih i citotoksičnih efekata in vitro; (2012-2013) Institut za genetičko inženjerstvo i biotehnologiju, projekat finansiralo Federalno ministarstvo obrazovanja i nauke.
-
Adaptacija prostora i kapaciteta Laboratorije za citogenetiku i genotoksikologiju Instituta za genetičko inženjerstvo i biotehnologiju; (2012) Institut za genetičko inženjerstvo i biotehnologiju, projekat finansiralo Federalno ministarstvo obrazovanja i nauke.
-
Analiza citotoksičnosti i genotoksičnosti prirodnih i sintetičkih bojila u prehranbenim proizvodima na tržištu FBiH; (2011-2012), Institut za genetičko inženjerstvo i biotehnologiju, projekat finansiralo Federalno ministarstvo obrazovanja i nauke.
-
Ispitivanje antitumorskih svojstava halogeniranog boroksina; (2010-2011), projekat finansiralo Federalno ministarstvo obrazovanja i nauke;
-
Učešće u međunarodnom kolaborativnom projektu HUMNXL – Exfoliated cells micronucleus project (2009-2011);
-
Istraživanje specifičnih hromosomskih markera bazocelularnih karcinoma; (2007-2009), projekat finansiralo Ministarstvo obrazovanja i nauke Kantona Sarajevo;
-
Citogenetički markeri u humanim populacijama FBiH kao mogući bioindikatori za «Balkanski sindrom»; (2002-2003), projekat finansiralo Federalno ministarstvo za nauku, kulturu i sport.
Ø
Kontakt: lcg@ingeb.unsa.ba; sanin.haveric@ingeb.unsa.ba; anja.haveric@ingeb.unsa.ba; maida.hadzic@ngeb.unsa.ba.